ΤΣΙΠΟΥΡΑ... Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ

     Η βασίλισσα αυτή των θαλασσών έχει γοητεύσει πολλούς ψαράδες όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στις περισσότερες μεσογειακές χώρες. Η δύναμη που την χαρακτηρίζει, η επιφυλακτικότητά της στο τρόπο που τρώει, η αρχοντική εμφάνισή της, είναι μερικά μόνο από τα στοιχεία που κάνουν το ψάρι αυτό μοναδικό. Κάποιοι την ονόμασαν "κορονάτη", κάποιοι άλλοι την είπαν "χρυσοφρύδα", αναμφίβολλα η τσιπούρα ανταποκρίνεται στο κάλεσμά της ως βασίλισσα των θαλασσών................................





     Οι παλιοί τσιπουράδες, οι οποίοι επιδίδονται αποκλειστικά στο ψάρεμα και τη σύλληψη αυτού του ψαριού, γνωρίζουν ακριβώς τους τόπους και τα περάσματά της τα οποία κρατούν επτασφράγιστο μυστικό. Στο άκουσμα "πέσανε τσιπούρες" πιστοί στο ραντεβού τους ετοιμάζονται για την μεγάλη μάχη. Τόσο αυτοί οπλισμένοι με υπομονή, όσο και οι τσιπούρες με την επιφυλακτικότητα που τις διακρίνει, ώρες ατελείωτες στημένοι στα καρτέρια περιμένοντας το μεγάλο ραντεβού. 

     Για να καταλάβουμε όμως με τι έχουμε να κάνουμε, καλό είναι να γνωρίζουμε ορισμένα πράγματα για τη βασίλισσα του βυθού.
     Ανήκει στην οικογένεια των σπαριδών, το επιστημονικό της όνομα είναι "Χρύσοφρις ο κοινός", ενώ τις μικρές αποκαλούμε και λίγδες.
     Κοντόχοντρη, πλατιά, με καμπυλωτό ρύγχος, το χρώμα της ασημόγκριζο, γαλαζοπράσινο στη ράχη και ανοικτότερο στη κοιλιά. Μεταξύ των ματιών έχει μια γραμμή ημικυκλική σαν μικρό φρύδι. Όσο το ψάρι μεγαλώνει, μεγαλώνει και η γραμμή αυτή, η οποία προεκτείνεται και παίρνει χρώμα κίτρινο και άλλοτε κόκκινο ή πορτοκαλί.

     Το ραχιαίο πτερύγιό της είναι ενιαίο με 11 αγκάθια και 13 ακτίνες. Οι κοπτήρες της είναι σαν κυνόδοντες και σχεδόν όλο το στόμα της αποτελείται από τραπεζίτες με τους οποίους σπάει σχεδόν τα πάντα. Από μικρά μαλακά καβούρια και μύδια μέχρι πολύ ανθεκτικά οστρακοειδή όπως γυαλιστερές, πετροσωλήνα μέχρι και τραγάνα για να βρει μέσα νόστιμα σκουλίκια. 


     Έχει μήκος από 35 έως και 70 πόντους. Το βάρος της συνήθως φτάνει τα 2 κιλά, αλλά δε λείπουν οι περιπτώσεις όπου έχουν εμφανιστεί και μεγαλύτερα ψάρια. Κυκλοφορούν συνήθως σε ζευγάρια από τα ρηχά έως 40 μέτρα βάθος. Συνήθως όμως προτιμούν να βρίσκονται γύρω στα 20 μέτρα σε αμμώδεις βυθους με σκόρπιες φυκιάδες, ή στις τραγάνες με χορταράκι.


     Μη την ψάξετε όμως κάπου συγκεκριμένα, αφού μπορεί να τη συναντήσετε παντού και πουθενά. Μέσα σε λιμάνια, σε ανοιχτές παραλίες, σε κλειστούς κόλπους, σε βυθούς με καθαρή άμμο ή με φυκιάδες, σε τραγάνες, ακόμα και σε μικτούς βυθούς, στα 40-50 μέτρα ή ακόμη και στο ένα μέτρο νερό. 

Οι φθινοπωρινές συνήθειες της βασίλισσας


     Οι μεγάλες αλανιάρες όπως τις αποκαλούμε, ξεκινούν να γιαλώνουν από τα μέσα Σεπτέμβρη και θα κάτσουν μέχρι τα τέλη Δεκέμβρη (αυτό μπορεί να διαφέρει από τόπο σε τόπο) ώσπου να ολοκληρωθεί ο αναπαραγωγικός τους κύκλος.


     Ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν, μπορεί να τρώνε στις βαθιές ή στις μεσαίες ζώνες. Όσο για τις ώρες που προτιμούν να τρώνε, δεν υπάρχει ομοφωνία καθώς κάποιοι υποστηρίζουν χάραμα, μερικοί σούρουπο με πρώτες βραδινές ώρες ή κάποιοι άλλοι μεσημέρι. Τελικά, από μαρτυρίες φίλων ή από δικές μας προσωπικές εμπειρίες, οι πρωινές ώρες δείχνουν μεγαλύτερες επιτυχίες στα μεγαλύτερα κομμάτια.

     Η πρόγνωση του καιρού βεβαίως αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο στη συλλογή πληροφοριών για το ψάρεμα της τσιπούρας. Ιδανικός καιρός θεωρείται ο βοριάς, ωστόσο άλλες ιδανικές συνθήκες είναι η γρήγορη εναλλαγή από χαμηλή σε υψηλή ατμοσφαιρική πίεση, δηλαδή μετά από μια βροχή με χαμηλά σύννεφα να βγει ήλιος.


Τρόποι ψαρέματος

     Το ψάρεμα της τσιπούρας μπορεί να γίνει με βάρκα, χωρίς βάρκα από την ακτή ή ακόμη και με ψαρετούφεκο, με λιγότερες πιθανότητες όμως μιας και μιλάμε για ένα πολύ επιφυλακτικό θήραμα χωρίς συγκεκριμένες συνήθειες στο βυθό. Οι περισσότερες μαρτυρίες από ψαρετουφεκάδες για την επαφή τους με τη βασίλισσα του βυθού, αναφέρονται συνήθως σε τυχαίες εώς απρόσμενες συναντήσεις όπου το ψάρι εμφανίστηκε ξαφνικά μπροστά τους σε θολωμένα νερά ή βρέθηκε σε κάποιο πλανάρισμα κολλημένο πίσω από μια πέτρα ή κρυμμένο δίπλα σε φυκιάδες.












Ψάρεμα από την ακτή


     Το ψάρεμα της τσιπούρας από την ακτή είναι πολύ διαδεδομένο, κυρίως κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου όπου και έρχετε σε πιο ρηχά νερά. Είτε ψαρεύουμε με καλάμι είτε με καρούλι, το μυστικό για τη τσιπούρα είναι η αποκωδικοποίηση της τσιμπιάς! 

     Η μεγάλη αναμονή που μας έχει αναγκάσει να υποστούμε δε πρέπει να αποδειχτεί παράγοντας βιασύνης τη κρίσιμη στιγμή του καρφώματος. Η τσιπούρα συνήθως δε καταπίνει το δόλωμα απευθείας. Θα το πάρει στο στόμα θα το δαγκώσει ή μπορεί και να παίξει λίγο μαζί του και θα το τραβήξει για να το φάει λίγο παρακάτω. Γιατί πολύ απλά μιλάμε για ένα από τα πιο επιφυλακτικά ψάρια του βυθού. 

     Οι αρματωσίες μας πρέπει επομένως να είναι όσο το δυνατόν πιο απλές και διακριτικές. Προτείνεται η μονάγκιστρη συρόμενη αρματωσιά της φωτογραφίας όπου το παράμαλλο έχει μήκος από 1 - 2 μέτρα. Το μεγάλο πλεονέκτημα αυτής της αρματωσιάς είναι ότι, σε συνδυασμό με το άνοιγμα των φρένων του καλαμιού, δίνει τη δυνατότητα στο ψάρι να παίξει με το δόλωμα χωρίς να πονηρευτεί. Η διάμετρος της πετονιάς μπορεί να είναι 0,3 - 0,35 mm.


    Σχετικά με το δόλωμα που θα επιλέξουμε υπάρχει ένας γενικός κανόνας στο ψάρεμα. Το ψάρι τρώει μόνο ότι υπάρχει σαν τροφή στη περιοχή που κατοικεί. Αν για παράδειγμα ψαρέψουμε σε μια περιοχή όπου δεν υπάρχουν μύδια με δόλωμα μύδια, οι πιθανότητες μειώνονται σημαντικά.


Ψάρεμα με βάρκα


     Όταν μιλάμε για ψάρεμα τσιπούρας με βάρκα μιλάμε για ψάρεμα με παραγάδι. Πρόκειται για ένα τρόπο ψαρέματος αρκετά διαδεδομένο σε πολλούς αλλά αποδοτικό μόνο για λίγους. Κυρίως λόγω της πολυπλοκότητας αλλά και των πολλών παραμέτρων που πρέπει να προσέξεις. Από το φτιάξιμο και την ετοιμασία του παραγαδιού μέχρι το απόχιασμα και την απόκτηση της βασίλισσας των θαλασσών μεσολαβούν πολλά, πάρα πολλά. Θα υπάρχει ξεχωριστή ενότητα γι'αυτό το πολύ ξεχωριστό ψάρεμα, όμως δε μπορώ να παραλείψω εδώ κάποια πολύ σημαντικά στοιχεία.
    
    Τα τσιπουρίσια παραγάδια έχουν μακριά παράμαλλα 1,5-2 μέτρα, με αγκίστρια 14 μέχρι και 12 το πιο μεγάλο (στα παραγαδίσια αγκίστρια όσο μικρότερο το νούμερο τόσο μεγαλύτερο το αγκίστρι) και η απόσταση μεταξύ τους εώς και 6 μέτρα.

     Το πιο αποδοτικό δόλωμα για τα ημερήσια παραγάδια θεωρείται η φρέσκια σαρδέλα. Είτε κομμένο σε φιλέτο, είτε σε τάκο για μεγαλύτερα αγκίστρια, αποτελεί το νούμερο ένα μεζέ για όλους τους τόπους που θα ψαρέψουμε. Αν αποφασίσουμε να ψαρέψουμε βράδυ πολύ καλή επιλογή αποτελεί η μάνα (σκουλίκι) αλλά και τα άσπρα δολώματα όπως σουπιά, καλαμάρι και χταπόδι. Αρκετά διαδεδομένο είναι και το καραβιδάκι αλλά με το μειονέκτημα ότι αλλοιώνεται πολύ εύκολα.

       Και βεβαίως δε ξεχνάμε ότι δε πρέπει να λείπει ποτέ η απόχη από τη βάρκα καθώς η τσιπούρα 9 στις 10 φορές θα έχει πιαστεί από τα χείλια, και συνήθως από τη γωνία που σχηματίζουν οι σιαγώνες της. 

     Έτσι το παραμικρό περιθώριο που θα της δοθεί για να δραπετεύσει θα το εκμεταλλευτεί και θα φύγει ξανά για το βασίλειό της. Το βυθό. Υπάρχουν και σπάνιες εξαιρέσεις βέβαια, αλλά καλό είναι να μην παίζουμε με αυτές.

Δολώματα

     Αναφερόμενοι στα δολώματα θα πρέπει να θυμόμαστε ότι οι ορέξεις της τσιπούρας είναι απρόβλεπτες όπως και το φέρσιμό της.

     Προσοχή, γιατί το ψάρι τρώει μόνο ό,τι βρίσκει στην περιοχή που κατοικεί. Όχι ότι δε θα φάει το φαραώ σας, αλλά αν δεν έχει ξαναδοκιμάσει, σίγουρα θα το αντιμετωπίσει με περίσσεια καχυποψία.

ΣΚΑΛΤΣΙΝΙ

     Ένα από τα κορυφαία δολώματα για τσιπούρα, αλλά και πολύ δύσκολο να βρεις είναι το σκαλτσίνι. Ζει μέσα στο όστρακό του και αποτελεί εξαιρετικό μεζέ για το συγκεκριμένο είδος ψαριού. Μπορεί να το βρούμε σε συγκεκριμένους βυθούς με μάσκα ή να το ψαρέψουμε τυχαία με παραγάδι (αρκετά σύνηθες αν ψαρεύουμε κοντά σε τραγάνες).

     Το δόλωμά του γίνεται αφού το αφαιρέσουμε ακέραιο από το καβούκι του όπως φαίνεται και στη φωτογραφία.

ΚΑΒΟΥΡΑΚΙ

     Επίσης πολύ αποτελεσματικό είναι και το μικρό καβουράκι το οποίο μπορούμε να βρούμε πολύ εύκολα σε βραχώδεις ακτές.

ΜΟΝΟΔΟΛΙ

     Βεβαίως από τα πιο ευρέως γνωστά και εμπορικά δολώματα, το μονοδόλι αποτελεί σκουλίκι ανώτερης κατηγορίας με μεγάλη επιτυχία στα μεγάλα ψάρια. Πρόκειται για ανθεκτικό δόλωμα, μπορεί να διατηρηθεί ζωντανό 1 περίπου εβδομάδα σε θαλασσινό νερό και δολώνεται ολόκληρο όπως στη φωτογραφία.

ΚΑΡΑΒΙΔΑΚΙ

    Φθηνό, αποτελεσματικό αλλά και εύθραστο δόλωμα. Δεν θα αντέξει πολύ επάνω στο αγκίστρι, ενώ αν η τσιπούρα θελήσει να παίξει μαζί του θα το απομακρύνει από το αγκίστρι πολύ εύκολα. Πρέπει να είναι ζωντανό, διαφορετικά μαλακώνει και να δολωθεί προσεκτικά.

ΜΥΔΙ

     Πολύ αποτελεσματικό αν στην περιοχή που ψαρεύουμε υπάρχει αφθονία σε αυτό το δόλωμα. Πολύ εύκολη επίσης η εύρεση και συλλογή του συγκεκριμένου δολώματος, το οποίο μπορούμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε και ως μαλάγρα πριν ψαρέψουμε σε ένα τόπο. Δεν χρειάζεται να ανοίξουμε το μύδι, δολώνεται ολόκληρο όπως είναι, βέβαια χρησιμοποιούμε το ανάλογο μέγεθος με το αγκίστρι που διαθέτουμε. 

ΓΑΡΙΔΑ

     Αναφέρομαι στη ζωντανή γαρίδα που βρίσκουμε σε ρηχά ήρεμα νερά κοντά σε βραχώδη ακτές με άμμο και που μπορούμε εύκολα να πιάσουμε με μια μικρή αυτοσχέδια απόχη. Αποτελεί έμπιστο και αποτελεσματικό δόλωμα όχι μόνο για τις τσιπούρες αλλά σχεδόν για όλα τα ψάρια. Εκτός από τον κλασσικό τρόπο δολώματος (σαν το καραβιδάκι δηλαδή) μπορούμε να καρφώσουμε το αγκίστρι στη γαρίδα έτσι ώστε να παραμείνει ζωντανή για αρκετό χρονικό διάστημα μέσα στο νερό.

ΦΑΡΑΩ

     Και φυσικά, ο κατά πολλούς βασιλιάς των δολωμάτων φαραώ, ο οποίος σπάνια λείπει από τα ψαρέματα με καλάμι καθώς διακρίνεται για μεγάλες αποδώσεις σε ρηχά βραχώδη νερά. Ιδανικός και απαραίτητος αν ψαρεύουμε συκιούς, σαργούς αλλά και οι τσιπούρες που πιθανόν βρίσκονται κοντά θα παρασυρθούν από τον αιγύπτιο βασιλιά.

     Η τελευταία μου συμβουλή σ'αυτό το άρθρο είναι, απλά να σεβαστείτε όσο μπορείτε αυτή τη βασίλισσα των θαλασσών, γιατί τέτοια ψάρια κοσμούν και μόνο με τη παρουσία τους το κόσμο του βυθού. Η υπεραλλίευση και το ψάρεμα με σκοπό το χρηματικό κέρδος μειώνει την ίδια την έννοια του ψαρέματος αλλά ακόμη και εμάς σαν ανθρώπους.